Almanya’da koalisyon hükümetinin işsizlere verilen “yurttaşlık ödeneğinde” (Bürgergeld) koşulları zorlaştırmaya karar vermesi tartışma oluşturdu. Ödeneği alanların neredeyse yarısı Alman vatandaşı değil.
Koalisyon Hükümetinin Kararı
Sosyal Demokrat Parti (SPD) Başbakanı Olaf Scholz, Hür Demokrat Parti (FDP) Maliye Bakanı Christian Lindner ve Yeşiller Partisi Ekonomi Bakanı Robert Habeck, haftalar süren müzakerelerin ardından geçen Cuma günü bir bütçe taslağında uzlaşmaya vardı. Bu çerçevede üç parti lideri, yurttaşlık ödeneğinde (Bürgergeld) koşulların sertleştirilmesinde mutabık kaldı.
Ödeneği Alanlara Yeni Koşullar
Mutabakata göre, ödenek alanların iş fırsatlarını reddetmeleri, iş ve işçi bulma kurumuna bilgi vermekten ya da kurumla iş birliği yapmaktan imtina etmeleri halinde aldıkları ödenekte daha hızlı ve daha yüksek kesintiler uygulanacak. Ayrıca, ödenek alanlar günlük gidiş-geliş süresi üç saate kadar olan işleri kabul etmek zorunda olacak. Bu durum çalışma süresi en az altı saat olan işlerde geçerli olacak. Çalışma süresi daha kısa olan işlerde ise ödenek alanlara 2,5 saatlik yolu kabul etme şartı getirilecek. İş ve işçi bulma kurumları yurttaşlık ödeneği alan kişiye ikamet ettiği yerin 50 kilometre yarıçapındaki alan içerisinde iş arayabilecek.
İş Gücü Piyasasına Etkileri ve Eleştiriler
SPD Federal Meclis Grubu Başkanvekili Dagmar Schmidt, varılan uzlaşmayla ilgili yaptığı açıklamada eleştirilerde bulundu. Schmidt, “Uzmanlar düzeyinde varılmayan uzlaşmalar şimdi sükunetle nesnel olarak değerlendirilmelidir, özellikle de iş gücü piyasası üzerindeki gerçek etkileri açısından” dedi. Yeşiller Partisi’nin çalışma ve sosyal politika uzmanı milletvekili Beate Müller-Gemmeke de “Bunların hepsi iş piyasasına katılım konusunda bize zerre kadar yardımcı olmayan önlemler” yorumunu yaptı.
Fazla Mesaiye Vergi Muafiyeti
FDP’li Adalet Bakanı Marco Buschmann ise koalisyon partileri liderlerinin vardığı uzlaşmayı savundu. Buschmann, X hesabından yaptığı açıklamada “Çalışabilecek durumda olduğu halde çalışmak istemeyen herkes yurttaşlık ödeneğinde daha sert kurallarla karşı karşıya kalacak” dedi. Ayrıca, fazla mesaiye vergi indirimi uygulamasının çalışanların brüt maaşından daha fazla net gelir elde etmelerini sağlayacağını belirtti.
Yurttaşlık Ödeneği Alanların Demografisi
Almanya’da yurttaşlık ödeneği alanların hemen hemen yarısı Alman vatandaşı değil. 2023 yılında yurttaşlık ödeneğinden yararlananların yüzde 47,3’ü yabancı uyruklu. Rusya’daki savaştan sonra Almanya’ya sığınan Ukraynalıların aldığı pay toplamın yüzde 12,8’ini oluşturuyor. Yabancıların 2010 yılında “İşsizlik Parası II” olarak bilinen yurttaşlık ödeneğinden aldığı pay yüzde 19,6 idi.
Sosyal Hukuk Devleti ve Adil Yaklaşım
Almanya, çeşitli ülkelere yaptığı mali yardımlarla övünürken, kendi vatandaşlarına sosyal yardım ödemelerinde zorluk çekmesi sosyal hukuk devleti açısından endişe verici bir durumdur. Sosyal hukuk devletinde sosyal yardım, yasal bir hak olup sürekli iyileştirilmek zorundadır. Bu bağlamda, sosyal yardımların kısıtlanması yerine, toplumun en kırılgan kesimlerine daha fazla destek sağlanması gerekmektedir.
Sonuç
Almanya’da sosyal yardım ödemelerinde yapılan bu düzenlemeler geniş çapta tartışmalara yol açtı. Hükümetin aldığı kararlar, iş gücü piyasasına etkileri ve sosyal hukuk devleti ilkeleri açısından eleştirilmektedir. Yurttaşlık ödeneği koşullarının zorlaştırılması, toplumsal adalet ve dayanışma prensipleriyle uyumlu olup olmadığı konusunda derinlemesine değerlendirilmelidir.
